Skip to main content

ZUNZAM MORNING NEWS (2.3.2025)

 

Lungleiah fur lo thleng tura chhiatna hrang hrang thleng thei laka himna atana inpuahchahna sawi ho a ni

Lunglei 2.4.2025:   Nimin khan kumin fur lo thleng tura chhiatna hrang hrang thleng thei laka Lunglei District himna atana inpuahchahna hrang hrang sawi hovin Lunglei District Bawrhsap & District Disaster Management Authority (DDMA) Chairman Pi Navneet Mann hovin Lunglei DC Conference Hall-ah ṭhut khawm buatsaih a ni.

Lunglei DDMA Chairman Pi Navneet Mann chuan Mizoramah fur ruahsur avangin khuarel chhiatna hrang hrang - lei min, tui lian leh chumi avanga kawng ping te'n nunna leh in leh lo channa a thlen bakah, nunphung pangngai a tihkhaihlak ṭhin avangin he'ng chhiatna thleng thei lakah hian inralrin lawk a ṭul a ni, a ti a. Hmasawnna hna thawh hrang hrangte chu fur thlen hmaa thawh zawh a nih theih nan leh chhiatna thleng thei laka himna turin works department-te leh a bikin kawngpui zauh hna thawh mek enkawltu NHIDCL te chu chak taka hma la tura chahin, department hrang hrangte pawh eng, tui, kawng, buhfai, ni tin mamawh, hriselna kaihhnawih leh thil dangah fur laia harsatna a awm loh nan mahni zawn ṭheuhvah inpuahchah turin a chah a. Fur laia lei min, kawng chhia leh chhiatna chi dang a thlen thulhah DC Office-a District Emergency Operation Centre (DEOC)-ah report vat ṭhin turin District mipuite chu a chah bawk a ni.

He hunah hian DDMA member-te, sawrkar department hrang hrang official-te, Assam Rifles, BSF leh NHIDCL ai awhte an tel a. Fur lo thleng tura chhiatna hrang hrang thleng thei laka him nana ruahmanna awm sa leh inpuahchahna tur te sawi ho niin, chhiatna thlen thulha report-na turin DC office-a DEOC chu phone number 9862653478-ah eng tik lai pawha biak pawh theih a nih thu tar lan a ni a. Chhiatna thleng thei laka invenna tur leh a thlen thulha rang zawka chet lak a nih theih nan zonal officer-te'n an huam chhunga chhiatna thlen ṭhinna hmun te enfiahin report lo siam se tih niin, hmun hrang hrangah tawm himna hmun (safe shelter) leh veivahna kawng (evacuation route) ruahman ni se, tih a ni a. Office leh agency hrang hrangte'n chhanchhuah hna thawhna hmanrua an neih dan report DC-ah theh lut se, he'ng office hrang hrangahte hian nodal officer inruat ni se, tih a ni a. Chhiatna laka himna atana tih tur leh tih loh tur bakah, biak pawh tur number-te chu zau taka puanzar ni se, tih a ni bawk.


Lirnghingin Tonga Island a sawi, tsunami inralrinna puang

Pathianni khan magnitude 7.1-a na lirnghingin Tonga Islands a sawi niin United States Geological Survey (USGS) chuan a sawi a. Chhimchhaka km 90-a hla, Pangai khuaah pawh hriat niin thliarkar ram, Niue-ah pawh inralrinna dar khawn a ni.US Tsunami Warning Center chuan inralrinna a tichhuak a, ‘tsunami fawn hi metre 0.3 leh 1 inkara sangin Niue leh Tonga vaukamah a thleng thei’ tih an sawi.


A tira inralrinna an tihchhuah hmasakah chuan ‘lirnghing avanga tsunami fawn hlauhawm tak hi Tonga tuipui kama a intanna atanga km 300 huam chhungah a thleng thei’ tih an sawi bawk.Tonga-a thuneitute pawhin mi chengte chu tuipui kam leh a hnaihah awm lo turin an hriattir a. “Tuipui kam hmun hniam laia chengte chu ram lailia hmun sang zawkah insaseng tura hriattir an ni,” tiin Tonga National Disaster Risk Management Office chuan an tar lang.

Lirnghing avanga thil chhia leh thi leh hliam an awm erawh hriat a la ni rih lo.
Tonga hi Pacific Ocean chhim lama Polynesian lamram a ni a, thliarkar 170 chuang awm khawm niin a tuipui kam phut var, tui chhung leilung mawi dang lam leh ram ngaw chhah tha tak a neihte chuan mi a hip hle thin a. Australia khawchhak lam tuipui kam atanga km 3,500 chuanga hlaa awm a ni.

Tonga-ah hian lir a nghing fo thin a, thliarkar awm khawma mi 1,00,000 vel awmte hi lir a nghin duhna hmun, Ring of Fire an tih mai, Asia chhimchhak leh Pacific awmna leilung intawhna laia cheng an ni.Leilung nghahchhan lian tak pahnih hi tun hnaiah a che nasa a, Pacific chhim lam huam chhungah pawh a che reng a. Zirtawpnia magnitude 7.7-a nain Myanmar a sawi pawh kha hemi kal zel hi a ni.

Damlo phai lama   in refer dan tur ti chhuak

Mizoram State Health Care Society chuan Mizoram Universal Healthcare Scheme hnuaia phaia damlo in refer theih dan tur a ti chhuak. Mizoram Universal Healthcare Scheme (MUHS) hnuaiah hian state pawna inenkawl ngai damlo ten awlsam zawk leh a hun taka enkawlna tha an dawn theih nan Simplified Referral System sorkarin a duang a (OM No. D.12016/2/2025-HFW/MUHCS dated 31st March, 2025). He Simplified Referral System hnuaiah chuan empanelled damdawi ina specialist doctor-ten phai a enkawlna mamawh damlo te direct in an refer thei ang. Empanelled damdawi ina specialist doctor-ten damlo an refer zawhah damlote chu Mizoram State Health Care Society Office, Dinthar, Aizawl-ah an in report hmasak ngei ngei a ngai thung ang. Mizoram State Health Care Society hian damlote state pawn damdawi in a inenkawl tura an kal hma in damlo hnenah final authorization letter a lo pe chhuak ang.

Mizoram State Health Care Society Office-a final authorization letter la tura damlote an kal dawnah doctor refer-na lehkha leh damlo Aadhaar Card bakah heng a hnuaia documents tarlante hi ken a ngai: 1. Govt. Employees leh a dependent family member-te tan: Employee Unique ID (issued by concerned DDO) leh Family Declaration, 2. Civil Pensioners leh a chhungte tan: PPO Number lanna (Pension bu) leh Ration Card emaw Ration Card neilo chhungkua tan chhungkaw member list chuanna VC/LC hriatpuina lehkha 3. Contributory beneficiaries (Man chawia inziaklutte) tan: MUHCS enrolment form leh Ration Card emaw Ration Card neilo chhungkua tan chhungkaw member list chuanna VC/LC hriatpuina lehkha 4. AB PM-JAY beneficiaries tan: Ayushman Card/Golden Card He Simplified Referral System hi thu leh awm hma chu Mizoram Universal HealthCare Scheme hnuaia referral system atan hman a ni ang. 

Eirawngbawlna Gas man a atam a tih bakah Mizoram Sorkar chu Hmeichhiate ngaihthahah  a puh bakah 

All India Mahila Congress President Alka Lamba chuan Aizawl Press Club-ah chanchinthar lakhawmtute a kawm naah Mizoram chu a vawi khat lo kalna a nih thu sawiin, Nimin zing khan Chief Minister hlui leh Congress senior leader ni bawk Pu Lal Thanhawla ka kawm a, Mizoram politics History tam tak min hrilh a, ka ngaihlu hle. Congress President leh hruaitute nen inkawmna kan nei bawk a, Congress hmalam hunte kan sawi dun a, beiseina sang tak kan nei a, Central-ah leh Mizoramah pawh Congresss hi kan dingchhuak leh ngei dawn a ni. Tuna Mizoram sorkar hi mipuite mamawh, abikin hmeichhiate mamawh pek kawngah a hlawhchham hlein ka hria. Congress sawrkarna Telengana-ah te chuan Gas bur khat Rs 500 in mipuiten an lei thei a. Congress sorkarna tho Karnataka State-ah chuan hmeichhe tan Bus chuan man free a ni. Mizoram sorkar hian hmeichhiate tan tih a nei em tih hi Chief Minister ka la sawipui dawn a ni a ti.

Nimin chawhnu khan Auditorium, Directorate of Hospital & Medical Education, MINECO-ah Mizoram Universal Health Care Scheme (MUHCS) chungchang zir hona hun buatsaih chu Pi Lalrinpuii, Minister, Health & Family Welfare Department chuan a hmanpui a. 

Mizoram Universal Health Care Scheme' hlawhtling taka kalpui nan Health Department thawmthat hna kalpui mek anih thu Health Minister Pi Lalrinpuii chuan a sawi. Mirethei zawkte chhawmdawlna mamawh pui ber pahnih chu chhiattawhna leh dam loh nikhua hi a ni tiin, chhiattawh chungchang ah thingtlang mipuite in lum ah Sawrkarin ruang a phurh thlen sak tawh hnuah, dam loh nikhua a sum sen phuhrukna -'Mizoram Universal Health Care Scheme' chu ruahman leh tlangzarh a nih tawh thu sawiin a taka mipuiin tangkai taka an hman theih nan Health Department hnuai a thawktute an pawimawh hle thu a sawi. 

Health Minister chuan chhuanlam hrang hrang avanga Primary Health Centre emaw Community Health Centre emaw District Hospital atangin khawpui lian zawk a dam lo enkawl hna hlanchhawn a nih hmain an inentirna hmasaah thawktuten theihtawp chhuah a inenkawl hna an kalpui hmasak thin a pawimawh thu a sawi a. Hetianga hna kalpui a nih chuan Mizoram chhunga PHC-a khum 500 bawr vel leh CHC-a khum 270 bawr velte chu tangkai zawk a hman a nih tur thu leh khawpui Hospital-a khum indaih lohna avanga harstana thleng thin chu nasa taka chhawk zangkhai a nih tur thu a sawi a. Hetihrual hian kan theih bak harsatna a awm a nih erawh chuan dam lo enkawl tura hmun lian zawk a inhlanchhawn chu a tul hun ah chuan inthlahrung lo turin a chah bawk a ni. 

Health Minister chuan 'Mizoram Universal Health Care Scheme' hlawhtling taka kalpui nan Health Department thawmthat a pawimawh thu tarlangin Hospital, CHC leh PHC a dah belh tur Medical doctor 8, Nurse 300, Dialysis technician 10, Laboratory technician 10, X ray technician 15, Pharmacist 6, Public Relations Officer 4, Accounts Manager 3 leh Data Manager 15 lakna tur kalpui mek a nih thu a sawi a. Khawtlang ro hlu leh ui ngawih ngawih ni tur khawp a mi tangkai, thawhhlawk leh hna a inpe mi ni turin kalkhawmte a fuih bawk a ni.

Lunglei Municipal Council (LMC) huam chhunga ward hrang hrangte tana faina leh thianghlimna kawnga intihsiakna, LMC Award 2024-2025 lawmman semna hun chu nimin khan Lungleia Convention Centre Convention Hall-ah buatsaih a ni a. Lunglei High Powered Committee (HPC) Vice Chairman Pu V. Malsawmtluanga'n khuallian niin hun a hmanpui.

Lunglei HPC Vice Chairman Pu V. Malsawmtluanga chuan hriselna nei turin fai a ngai tih sawiin, sum tam tak senga LMC-in faina kawnga inelna a buatsaih chu lawmawm a tih thu leh fai inelna buatsaih chuan faina kawnga harh tharna nasa zawka a thlen a beisei thu a sawi a. Faina chu LMC leh khawtlang hruaitute mawhphurhna chauh ni lovin, mi tin mawhphurhna a ni tih hre thar turin kal khawmte chahin, mahni tihbawlhhlawh ni kher lo pawh tifaitu nih tum theuh turin a chah a. Zin kawngah lirthei nalh tak tak tukverh atanga kawng kama bawlhhlawh paih chhuah mai a la tam chu veiawm a tih thu sawiin, Mipuite chu mahni khawsakna hmun theuhvah bawlhhlawh siam lo tur leh a tifaitu nih tum theuh turin a chah a ni.

LMC Chairman Pu Lalzuithanga pawhin thu sawiin, LMC Award 2024-2025 hlawhtlin nana tha thawhtu zawng zawng chungah lawm thu a sawi a. LMC chuan faina kawngah hma a la chho zel dawn tih sawiin, sawrkar office hrang hrangte, ward committee-te, local council-te, pawl hrang hrang leh mi tinte thawhpuina leh tawiawmna a ngen a ni.

He hun hi LMC Vice Chairman Pu K. Lalrinawma'n a kaihruai a. Executive Councillor Pu Zorinsanga Hmar chuan inlawmna thu sawiin, inhmelhriattirna hun a hmang a. Rev. PC Lalfakawma'n hunserh hmangin,  LMC Chief Executive Officer Pu Donny Lalruatsanga'n LMC Award buatsaih dan report pein, result a puang nghal a. Sub-Headquarters YMA President Pu K. Lalfakzuala pawhin thu a sawi bawk.

LMC Award 2024-2025-ah hian LMC ward 11 zingah Ward No. 2 (Serkawn leh Zohnuai) chu ward fai berah thlan niin, cheng nuai 3 an dawng a. Ward No. 1 (Pukpui leh Zotlang) chu pahnihna niin, cheng nuai 2 an dawng a; Ward No. 9 (Salem leh Lunglawn) chu pathumna niin, cheng nuai 1 an dawng thung a. Ward No. 11 (Lungpuizawl, Zobawk North leh Zobawk South) te chuan consolation prize an dawng bawk. 

LMC Award 2024-2025 hi LMC huam chhunga ward 11-te faina leh thianghlimna kawnga an inelna leh intihsiakna atana buatsaih niin, tun hi a tum khatna a ni a. LMC huam chhunga local council (LC) 24 awmte chu a bial (ward) angin an inel a. Endiktu (Panel of judges)-ah hian Convener, LMC Secretary Pu Lalrinawma kaihhruaina hnuaiah Sub-Headquarters YMA President, Sub-Headquarters MHIP President leh District MJA President te awmin, ward/veng fai endikna hi kalpui a ni.

LMC Award 2024-2025 lawmman semna hunah hian LMC-a elected councillor leh official-te, sawrkar official-te, LMC ward hrang hrang ward committee-te, local council member-te, tlawmngai pawl hrang hrang hruaitute, MJA member-te, zirlaite leh chanvo hrang hrang neite an tel a ni.

Nimin khan Sub Headquarters YMA Hnahthial Office Bearer te leh Sub Headquarters YMA Vigilance & Monitoring Committee te chuan Govt. Hnahthial College Campus a DIET building sak tum chungchangah Pu Lalsiamthanga, Principal Govt. Hnahthial College chu a office-ah an kawm.

Govt Hnahthial College Principal Pu Lalsiamthanga chuan Hnahthial College Campus-ah DIET Building sak tura College ram sahthlak tura tih a nih dante a hrilhfiah a, Sub. Hqrs. YMA hruaitute chuan DIET Building hi sak ni mahse function mai theih a nih dawn loh thu chiang taka Sub. Hqrs. YMA hruaitute bulah School Education Minister in a sawi tawh a, tunah DIET Building sakna tura atana College ram kher an rawn tinzawn leh si chu mak an tih thu an sawi. 

College ramchhungah hian DIET Building sak tura ruahmanna thui tak lo kal tawh chu zahawm an tih viau laiin College tana hun lo kal leh zel tur thlirin College ram hi chu sahthlak loh theih hram nise tih an duhthu leh loh theih loh a sahthlak a nih dawn pawhin College ram chhung ramri hrul lam-ah ni thei hram se tih an duhthu an sawipui a ni.

Vawiin hian Mizoram Larsap Gen. Vijay Kumar Singh chuan Lawngtlai a tlawh dawn.

Mizoram Larsap General. Vijay Kumar Singh vawiina  Lawngtlai a tlawh tur chungchangah nimin khan DC Office Chamber Dist bawrhsap Pu Cheemala Siva Gopal Reddy, hovin lo dawnsawn dan tur ngaihtuahin an thukhawm a, Guard of Honour hi Helipad leh DC Office - ah te  pek tur a tih a ni a. Governor hian Lawngtlaia sawrkar hotute thutkhawm a neihpui dawn avangin, Head of Department zawng zawngte chu kim taka kal turin an inhriattir a ni.

Tun hnaiah Mizoram Police leh Excise Department hmalaknain ruihhlo thahnem tak hmun hrang hrangah man a ni a, Mizoram Police chhuanawm tak tak leh Excise Department-a thawk te inpekna hi a lawmawmin a chhuanawm hle tih ZPM party chuan an tarlang.

Kan ram leh hnam pawi nasa tak khawihtute man chhuak tura tan la zel turin ZPM party chuan kan police-te leh Excise Department lama thawktu zawng zawngte chungah beiseina sang tak an nei a, mipuite pawhin kan Police-te leh Excise Dept. a thawkte puih an ngaihna zawn apianga pui zel turin an ngen tih thuchhuah siamin an tarlang a. Mizoram hi ruihlo kalkawng a nih avangin kan thalai duhawm tak takte ruihloin a man thin hi ZPM Party chuan pawi a ti hle a, mutmawh hnarmawhah a nei mek a ni tiin Tlawmngai Pawl leh Kohhrante hmalakna chhuanawm an tih thu leh kan ram dam nan theih tawp chhuah zel turin an ngen tih an tarlang bawk.

Myanmar lirnghinga thi zat chu 2700 an chuang tawh.

Zirtawpni kalta a Myanmar lirnghing avanga thi zat chu pung chho zelin 2700 a chuang tawh tih Myanmar sipai sorkar chuan an sawi a, hliam tuar zat pawh 4521a ni a, a za tel chin hroiat loh an la awm tih Myanmar sipai sorkar hotu chuan sawiin heng avang hian thi zat hi la pung zel thei anih thu a sawi. Mandalay leh lirnghingin a sawi nat zualna hmunah te chuan zanah an la mu thei lo a, khawlaiah  beidawng takin an vak a, chaw leh tui supply a mumal bawk si ;lo a, tam tak chu khawlaiah puanin kaihin an la riak a, an khawngaihthlak hle niin meduia te chuan an tarlang a ni.

Myanmarah infrastructure chhe lutuk leh politics a buaina chuan chhanchhuahna leh chhawmdawlna hnathawh a timuang hle a, in chim la senghawi loh a tam avangin ruang la hmkuh belh zel rin anih thu chhanchhuaktu pawlte chuan an sawi. Myanmar sipai sorkar hotu Min Aung Hlaing chuan thi zat hi sang thum an chuan rin anih thu TV ah a sawi a, hetih lai hian US Geological Survey chuan lirnghing nat dan leh a huam zau dan atangin thi zat hi sing hawlh thuak thei anih thu an sawi thung.
Mandalay chhehvela thlanmual / invuina hmun a lun hle a, ruang dahna tur body bag an indaih lo a, chaw leh tui thianghlim in tur a harsa bawk a ni.





Comments