ZUNZAM MORNING NEWS 1.4.2025

 

CHIEF MINISTER-IN AIZAWL TREASURY OFFICE TE FINANCIAL YEAR TAWP NI HMANPUI

Lunglei 1.4.2025 :  Vawiin khan Chief Minister Pu Lalduhoma, Finance Minister ni bawk te nupa chuan Aizawl Treasury Office pahnihte Financial Year khar ni an hmanpui a. Pu Vanlaldina Fanai, Finance Commissioner, Pu Ramchuana, Finance Secretary leh Finance Department hotu dangten an telpui.

Chief Minister hian, sawrkar kum khar a lo hun leh ta a, Finance Department-a thawktute, kan Treasury Office hrang hranga thawktute zarah engkim fel fai takin kan inching fel thei hi ka lawm hle a ni. Kuminah hian Rs. 900 Crore chuang hret kan chhuahpui dawn a, nikumah khan Rs. 500 Crore vel kan chhuahpui thung a. Hei hian kan sum leh pai dinhmun a lo that deuh deuh zia a tilang a ni, a ti.

Vawiin financial year tawp nia Mizoram sawrkar sum chhuahpui zat dik tak hi naktukah a chiang tura ngaih a ni a. Rs. 900 crore a chuang tura ngaih a ni. Heti hian pension charge lut sa zawng zawng pek fel vek hman a ni a, GPF pawh a lut ang ang pek fel vek a ni a, Medical Bill pawh a lut chin chu pek vek a ni. Nikum kum tawpah khan Rs. 500 crore vel chhuahpui a ni.

Tun sorkar tangka kum tawpa Mizoram sawrkar sum chhuahpui zat dik tak hi vawiin hian a chiang tura ngaih a ni a. Rs. vbc 900 a chuang tura ngaih a ni a. Ti hian pension charge lut sa zawng zawng pek fel vek hman a ni a, GPF pawh a lut ang ang pek fel vek a ni a, Medical Bill pawh a lut chin chu pek vek a ni. Nikum kum tawpah khan Rs. vbc 500 vel chhuahpui a ni tih sorkar thuchhuah chuan a tarlang a ni.


Vawiin atanga a taka hman tan tura ruahman Mizoram Universal Health Care Scheme (MUHCS), pawisa fai pek ngai lova damdawi lama inenkawl theihna tur chu pawl pahnih in an duh lo. 

Sumfai pek ngai lo (cashless) a kalpui tur MUHCS hi April ni 1 atanga a taka hman tan turin March ni 19 khan Chief Minister Pu Lalduhoma chuan a lo hawng tawh a. Damdawi-in a inenkawlte'n an inekawlna senso pek ngai lova ruahmanna chu Non-Government Hospital Association of Mizoram (NGHAM) chuan tun dinhmuna an zawm theih loh tur thu Mizoram State Health Care Society-a Chief Executive Officer chu March ni 28 khan an hriattir a.

Mimal leh kohhran enkawl damdawiin-te hi te hi nitina pawisa lut hrang hrang hmanga kal hram hram an nih avangin cashless anih chuan an inenkawl zo dawn lova, damdawiin sum che vel a buai phah dawn avangin an tan damdawiin enkawl a harsat phah dawn niin an sawi a. Hun kal tawha Mizoram sorkar hnuaia Healthcare Scheme hrang hrangte kalpuina-ah NGHAM member damdawi-inte chuan belhkhawmin cheng vaibelchhe 4 chuang an lo hloh tawh niin an sawi bawk.

NGHAM chuan Mizoram Universal Health Care Scheme thar duan, cashless hi tun dinhmunah chuan an zawm theih loh thu leh, he mi avanga mipui tawrhna nasa tak lo thleng thei hi pumpelh a nih theih na'n, a hma a re-imbursement kalphunga an kal ang khan kal leh phalsak turin an ngen a ni.

Hetih lai hian Mizoram sorkar hnuai a thawk inzawmkhawm pawl Federation of Mizoram Government Employee & Workers (FMGE & W) pawhin MUHCS zawm ve an duh loh thu Chief Minister hnenah tun hnai khan an thlen bawk a. An zawm ve duh loh chhan hrang hrang an tarlan zingah damdawi lama inenkawlna rate tlawm taka siam a nih avangin anmahni'n a hranpin sum tam tak an seng dawn ni a sawi-in an duh lo niin an sawi a ni.     

 


Tunhnaia vawk hri African Swine Fever (ASF) leng thar leh avangin nimin khan vawk 12 an thi leh a, vawk 13 suat a ni bawk.

Nimina vawk thite hi Mamit district a Zawlnuamah vawk 4, Lawngtlai a veng 2-ah vawk 7, Bungtlang South khua-ah 1 a thi a, hrileng darh zel tur venna atan ASF vei vawk 13 Zawlnuamah suat a ni bawk. AH&Vety Department in a chhin chhiah danin kumina ASF hri a len thar leh tak hnuah hian vawk 521 thi leh tawhin vawk 107 suat a ni leh tawh a.

Nikum December ni 24 atanga ni 80 chuang ASF vawk pulhri avanga vawk thi leh suat a awm tawh loh hnu-ah March thla laihawl vela vawk thi report dawn a nih leh tak avangin vawk thi leh damlote sample endik hnu chu Guwahati laboratory-ah thawnin March ni 20 khan African swine fever vawk pulhri vang a ni tih a rawn finfiah ta a ni. Hri darh zel tur venna atan kum 2022 atangin zangnadawmna cheng vbc 14, nuai 33,m sing 2 sang 5 keh 500 pek a ni tawh a ni.


Mizoram Poor Federation chuan mipui tana sorkar hnathawkte leh Mizoram Universal Health Care Scheme (MUHCS) hmang duh lova inhnukdawk damdawi-in te chu sorkar thuchhuak pawm a zawm turin an ngen.

He thu hi nimina Aizawl Press Club a chanchinbumite an kawmnaah sawiin an pawl President Pu Lawmthanga chuan ram budget atanga za a 82 vel zet an hlawh leh inrelbawlna atanga hmang sorkar hnathawk an hlawh atanga thla khata thawh tur sorkarin a bituk sak chu hlawh nei lo pawhin inenkawlna tur atana pawisa an thawh dawn lai a an tha a na tlat chu mahni hmasialna nasa tak a ni, a ti a. Sorkar hnathawk lovin kumkhata inenkawl na’n cheng nuai 5 an hman theih lai a sorkar hnathawk nghet tan inenkawlna senso turah bituk a awm lo a. Miretheite inhlawhfa chawpte nena khaikhin phei chuan hei ai a tam hi thawh inhuam zawk awm tak ni a an hriat thu a sawi a. 

Mizorama aia state hausa Karnataka, Kerala state a sorkar hnathawkte pawhin health care atana contribution an pe daih tawh a ni, a ti a. Mizoram sorkar hnuaia hnathawkte’n MUHCS an duh lo hi inngaihtuah tha leh se an duh a. MUHCS hmanga inenkawlna atana pawisa pek lawk ngai lova inenkawlna man kartin emaw thla khat aia rei lo bill sorkarin a peksak thei tur chu a lawmawm hle a ni, a ti a. Damdawi-in thenkhatin MUHCS an hmang duh lo lehzel te chu mipui hriselna leh damna aia pawisa ngainat lutukna ni bera an hriat thu leh hospital zawng zawngin MUHCS chu hmang vek se an chuan a duh takzet a ni, a ti bawk.


School Education Minister Dr. Vanlalthlana Mizoram sorkar in CSS hnuaia thawkte dah nghehna tur a ngaihtuah mek a ti.

Minister-in a sawi dan chuan school education department hnuaiah a nghet lovin zirtirtu 1,183 lak an ni tawh. Primary school-ah a nghet lovin zirtirtu 234 lak tum mek a ni a, advertisement chhuah ni tawhin heng hna ruakte hnawhkhat tur hian hmalak mek a ni a. Samagra hnuaia thawkte dah nghehna tur dan a hranpa in a awm lova. Amaherawhchu, Mizoram sorkar in CSS hnuaia thawkte dah nghehna tur ‘Government of Mizoram Regularisation of Centrally Sponsored Scheme (CSS) Employees Scheme, 2024’ a siam a, hemi a an luh ve theihna tur hian department-in a buaipui mek a ni a ti. Tun dinhmunah dah ngheh an la awm lo niin a sawi a. Sikul hrang hranga thawk tur LDC hi post 270 ah post 136 lai a ruah avangin indaih lohna a nasa a, tun dinhmunah chuan a nei lo sikula dah tur hi sorkarin a la nei rih lo a ni.

Tun dinhmunah hian Govt. High School 22 leh Govt. Middle School 239-ah headmaster nghet an awm lova. Zirtirtu atana lak, an thawhna tur sikul a thawk lova education department pisa lama chhawr (attached) tak zawk hi mi 200 an awm mek bawk a ni. Mizorama zirtirtu nghet awm lohna sikul hi a vaiin 160 a ni a. High school-ah chuan Govt. Vanzau HS-ah zirtirtu nghet an awm lova. Primary school 105-ah zirtirtu nget awm lovin middle school 54-ah zirtirtu nghet thawk an awm lo bawk a ni.


ZPM PARTY IN MUHCS  A INZIAK LUT VEK TURIN MIPUITE AN SAWM

Mizoram Sorkarin a duan Mizoram Universal Health Care Scheme (MUHCS) chu April ni 1, 2025 atanga hman tan a lo ni dawn ta a, mitin huapzo health care scheme thar dun chhuah a ni ta hi a lawmawm hle a, a buaipuitu Health Minister Pi Lalrinpuii leh sorkar officials te thawrimna leh inpekna ZPM Party chuan lawmawm kan tiin kan chhuang takzet a ni.

April ni 1, 2025-a hman tan mai tawh tur, Mizoram Universal Health Care Scheme (MUHCS) hi Mizorama Health Care Scheme kan neih tawhah chuan a tha ber hial awm e. Mi te ber atanga mi lian ber thlengin a huap kim em em a, hei vang hian ‘Mipui Healthcare’ tia sawi hial a ni. He scheme hnuaiah hian inziahluh theih hun hawn mek a ni a, May, 2025 thleng inziah luh theih a ni ang a, inziak lut hman lo tan July, 2025 thleng late fee chawiin inziah luh theih a ni dawn a ni. Health sub-centre tinah inziah luh theih a ni ang a, online-a inziak lut duh tan https://linktr.ee/muhcs-ah inziah luh theih a ni dawn bawk a ni.

MUHCS kalpui tur hian Chief Minister Pu Lalduhoma kaihhruai Mizoram sawrkar a inbuatsaih nasa hle a, a bul tan nan healthcare atan cheng Vbc.13 dah a nih nghal dawn bakah, sawrkar damdawiin hrang hrangte pawh tihchangtlun chhoh mek zel a ni a. Thawktu mamawh angte pawh lak belh tura ruahman niin, nurse 300 lak belh tura ruahman a nih bakah, ZMC&H-ah cabin 30, khum 82 leh MICU paruk hawn thar a ni bawk a ni. 

A ram mipuite hriselna dinhmun ngaihtuah a, sawrkar nasa taka a inbuatsaih lai mekin, Non-Government Hospital Association of  Mizoram (NGHAM) ten sawrkar ruahman he Scheme hi an zawm ve theih loh tur thu kan hre ta mai hi ZPM Party chuan pawi a ti takzet a. Ram mipuite dinhmun thlir chunga ngaihtuahna thar siam turin NGHAM te kan ngen tak meuh meuh a ni.

Federation of Mizoram Government Employees & Workers (FMGEW) ten anmahni huamtir ve rih lo tura an ngenna pawh ZPM Party chuan a lo hria a.  Huamtir an duh loh chhan an tarlan pawh, a tul anga zawi zawia a famkim lo lai a lo awm a nih pawhin siamrem zel theih a ni turah kan ngai a ni.   

Mizoram Universal Health Care Scheme hi mipuiin a taka kan chhawr ngei theihna tur leh kan ram tan malsawmna thar a ni tih hriaa a buaipuitu ten inziahluh hun a ruahmanah inziak lut vek turin ZPM party chuan mipuite kan sawm a ni tiin Media & Publicity Department,ZPM General Headquarters,Aizawl chuan nimin khan thuchhuah an siam a ni.


Artui a Mizoram a intodelh theihna turin Sorkar hian hma a la mek zel niin Animal Husbandry and Veterinary department hotute chuan an sawi.

Vety department hotute sawi dan chuan Thenzawl a A.H & Vety. Farm Complex-ah Mega Egg Production Farm din tum mek a ni a, department in NABARD RIDF – XXX hnuaia Project sum cheng vaibelchhe 20 leh nuai 60 a hmuh atanga hmalak chhoh tur a ni, an ti a. He Project-ah hian arpui nuai khat vulh theihna tura duan niin Mizorama artui thar lam leh thianghlim tam zawk tharchhuah theihna tura ruahman a ni. 

Ruahmanna hi zawh fel a nih hunah Public Private Partnership (PPP) hmanga enkawl chhunzawm tum a ni. Sa a Mizoram a intodelh theih na'n north eastern council (NEC) hnuaiah Project pathum - Lungkawlha sial inthlahpunna hmun (Mithun Multiplication Centre), Lengpui a tam thama vawk vulhna tur (Integrated Piggery Farming) ruahmanna leh Ailawng a tam thama vawk leh ar vulhna hmun tur (Integrated Piggery & Poultry Farming) te chu ruahmanna lian tham kalpui mek a ni.


Insual rawnna vanga thleng ngei nia hriat PS Muanga thihna a mawhphurtua puh mi pakhat Lalruatthara, Champhai Kanan Veng ni-a insawi chu Inrinni zan khan Champhai Police kutah a in pe.

Inrinni zan khan PS Muanga kum 28 mi, Champhai Bethel veng chu Chhang -phut Field Pavillion atangin a tla a, Damdawi in panpui a nih laiin a boral.

He thihna thleng chungchangah hian insual rawnna a thleng ngei nia hriat a ni a. A mawhphurtua puh mi pakhat Lalruatthara, Champhai Kanan Veng ni-a insawi chu Inrinni zan khan Champhai Police kutah a in pe. Champhai Police-in an chhui zuina kal zelah thu zawhfiah turin mi 6 an man belh leh tawh a, thu an la zawtfiah mek a ni.He thihna thleng chung -changah hian nunna chan PS Muanga nu chuan Champhai Police station-ah FIR a thehlut a ni.

MZP Hqrs. Champhai chuan an Executive member PS Muanga thihna chungchangah hian  thu leng vak  a tam hle a, a thihchhan diktak hriat a nih vat theihnan MZP Headquarters Champhai chuan hma a la zel dawn  tih an tarlang a. PS Muanga thih danah hian thil fel tawk lo a awm ngei nia hriaiin Champhai Police Station-ah a thihna chhan dik tak chhui turin ngenna an thehlut a, pawi khawihtute chu an phu tawk hremna an hmuh theihna tura a tawp thlenga hma an lak tur thu an sawi a. Champhai Police lam ten theihtawp chhuah a he thihna chungchang a hma an lak na ah lawmthu an sawi bawk.

Champhai Bethel VC pawhin thuchhuah siamin an thu thlen te ngaih pawimawh saka chak taka hma  laksak tu Champhai Police te an chhuang takzet tih an sawi a,  vengchhung mipuite pawh dawhthei taka khawtlang hruaitute thu an ngaichang zel hi a lawmawm in veng tangrual an nih zia a ti lang chiang em em a ni tih an tarlang a.  Heng thilsual ti tu te hi Dan anga an chunga rorel anih ngei theih nan hma hi lak chhunzawm zel a ni dawn tih vengchhung mipuite an hriattir a ni.

Thu dawn danin PS Muanga leh kutthlaktua puhte hi tun hma lamah inhmuh thiam lohna an lo nei tawh niin hemi zan hian Chhangphut Field-ah hian an inhmu a. PS Muanga hi thleng hmasa-in Lalruatthara leh a thiante hian Chhangphut field panin he thil hi a thleng zui ta ni a thudawn a ni. Pausianmuanga hi Pathianni chawhma dar 11:30 khan Bethel thlanmualah vuiliam a ni.


Myanmar lirnghing avanga thi zat chu pung chho zelin 2056 an tling tawh.

Myanmar sipai sorkar thupuangtu chuan an rama lurnghing avangin thi zat pung chho zelin 2056 an tling tawh a, hliam 3900 aia tam an awm a, chin hriat loh mi 270 chuang an awm tih a sawi a. Mithite sun nan April ni 6 thleng an hnam puanzar a ngul chanve a zar tur a nih thu a puang. Lirnghingin a sawi nat ber zinga mi Mandalay khawpui chhim lam Km 40 vela awm Kyaukse khuaah pre school chu chim zingah a tel a, he pre school chim darh nuaiah hian naupang school bag rawng hrang hrang te, lehkhabu leh spidermantoys te, an zirna hmanrua alphabet te, chair leh dawhkan keh nuai karah hmuh a ni a, nu pakhat chuan lir a nghing tih a hriat veleh a naute pre school a kalna lamah a tlan vat a, mahse a lo chim vek tawh si avangin, a ruang chu darkar 3 hnuah hmuh a ni. 

Chutiang chuan naupang engemawzat in chim chuan a delh hlum a, an chhungten mittui nen an thlir a ni.Tualchhung mite chuan he school ah hian naupang kum 7 hnuai lam  70 vel an awm niin an sawi a. School neitute chuan naupang 12 leh zirtirtu pakhat an thi niin an sawi a, mahse tualchhung mite chuan thite hi a lo berah 40 an ni ang an ti.

AFP chuan Mandalay ah zan thumna atan mi tam tak khawlaiah an la riak a, tamtak chu haw na tur in neilo an ni a, a then chu ina riak ngam rih lote an ni a, thenkhatin puanin an kaih a, thenkhat chu kawng laiah building chimin a delh theih lohna tura ngaihah blancket phahin an mu tawp a, naupangte pawh an tel tih a sawi.Lirnghing vanga thi zingah hian china mi 3 leh french mi 2 pawh an tel a, inbiakpawhna lam a chhiat avangin Myanmar lirnghinga thi zat dik tak pawh hi hriat a la ni chiah lo a, thi zat hi la pung chho thei a ni.

Thailand khawpui Bangkok lamah pawh inchhawng sang, chhawng 30 sak mek chim avanga thi zat chu 19 an tling tawh a. He in chim atanga document lak chhuah tum construction conpany a thawk nia insawi chinese mi 4 te police ten an man a ni.




No comments:

Post a Comment

I chhiar tur te

Kumin April atangin Mizoramah Mit pe (Eye Donate) 32 an awm tawh

Vawiin 25.8.2025 khan 40th National Eye Donation Forthnight Programme, Health Worker Training School, Kulikawna neih chu Dr. Lily Chhakchhua...